Όπως δημοσιεύτηκε στο Καθημερινή Ταξίδια
Περπατώντας ανάμεσα στον Όλυμπο και τα Πιέρια όρη, σε μια ανέγγιχτη από τις τουριστικές ορδές φύση.
Του Λευτέρη Τσουρή
Βράχος της Βασίλισσας. Καρακόλι. Δούλου. Μόρνα. Η λαϊκή φαντασία οργιάζει δημιουργώντας τοπωνύμια, επηρεασμένη από την καθημερινή ζωή, τους κατακτητές, ιστορικά συμβάντα και άλλα ενδιαφέροντα στοιχεία—όλα βγαλμένα απ’ τη ζωή.
Ανάμεσα στον οξυκόρυφο Όλυμπο και τα ήπια Πιέρια, μια γη κρυφή, χωρίς ένα μοναδικό όνομα, δεσπόζει με αξιοζήλευτες ομορφιές, δίπλα ακριβώς στην τουριστική πεπατημένη. Αφήνω τους νευρικούς τουριστορειβάτες από κάθε γωνιά της γης που με στόχευση ακριβείας έρχονται να πραγματοποιήσουν το όνειρό τους στον Όλυμπο και εξαφανίζομαι στις χαράδρες που αριστοτεχνικά σμίλεψαν το Μαυρονέρι, το Πετριώτικο και άλλα ποτάμια και ρέματα της γης δίχως όνομα—ίσως λόγω της έλλειψης χαρακτηριστικού ονόματος και branding δεν καταφθάνουν εδώ οι μάζες για να απαθανατίσουν τη μοναδική στιγμή τους.
Αυτή η πολυποίκιλη γη που εκτείνεται από τα χωριά Φωτεινά και Πέτρα με κατεύθυνση δυτική και έως το οροπέδιο του χωριού Άγιος Δημήτριος μου αποκαλύπτει τη μοναδική της ταυτότητα βήμα-βήμα, καθώς μελετώ τη γεωμορφολογία της περπατώντας. Στις νότιες απολήξεις των Πιερίων Ορέων ξεδιπλώνεται μια χαράδρα που θα ζήλευε κι ο Όλυμπος, εκεί που η κορυφή Πέντε Πύργοι με την αδιανόητη θέα εποπτεύει το σπουδαίο αλλά έρημο χωριό Σκοτεινά. Ένας οικισμός με μακραίωνη βιοτεχνική ιστορία, ένα ανεπανάληπτο πέτρινο γεφύρι και το παλιότερο, μυστηριακό όνομα του: Μόρνα. Απ’ τη μια τα Πιέρια, απ’ την άλλη το όρος Τίταρος. Κάποιοι λένε ότι αυτά τα δύο αποτελούν ένα ορεινό σύμπλεγμα. Τι κι αν είναι; Στα νότιά του, δύο χωριά με παμπάλαιες ρίζες, το Λιβάδι και ο Άγιος Δημήτριος, στηρίζουν ακόμη την κτηνοτροφία της χώρας. Στρέφομαι πιο νότια για να πέσω πάνω σε ένα άλλο θεόρατο ορεινό φράγμα, την εντυπωσιακή Βουλγάρα. Λένε ότι η Βουλγάρα ανήκει στον Όλυμπο. Τι κι αν ανήκει; Τα ρέματα που τροφοδοτεί σμίγουν στο γνωστό ποτάμι Ξερολάκκι, το οποίο αφού πρώτα σμίλεψε κρυμμένα απ’ τον κόσμο φαράγγια και σπηλαιοβάραθρα, χάραξε το ανάγλυφο της γης πίσω απ’ το χωριό Πέτρα. Τώρα το Ξερολάκκι με περισσή δύναμη και ροή σμιλεύει λίγο πιο κάτω τα απαράμιλλης ομορφιάς Στενά της Πέτρας. Η συμβίωση των ρεμάτων φουσκώνει και τελικά καταλήγει να τροφοδοτεί τον ποταμό Μαυρονέρι. Το μεγάλο ποτάμι τρώει το μικρό.
Στέκομαι κάτω από τα αναρριχητικά πεδία της Πέτρας, που παλαιότερα ονομαζόταν Λόκοβη. Κάτω από μπλεγμένες βελανιδιές, αριές και γλιστροκουμαριές, αμέριμνος διασταυρώνεται μαζί μου ένας ευμεγέθης, πυκνότριχος αγριόγατος. Κάνει επί τόπου μεταβολή και εξαφανίζεται, όπως θα έκαναν άλλωστε τα περισσότερα ζώα στη θέα των ανθρώπων, που τους προκαλεί τρόμο.
Αναζωογονημένος και γεμάτος ελπίδα, χωρίς συγκεκριμένη αιτία, προχωρώ στην είσοδο του μονοπατιού προς το Καρακόλι. Διέρχεται από τούνελ χαμηλών δέντρων, οργιώδη μεσογειακή βλάστηση και κρατά ένα μυστικό για αρκετές εκατοντάδες μέτρα. Έξαφνα μου το πετά κατάφατσα καθώς ανυψώνομαι γλυκά με τις ισοϋψείς: ένα εξαιρετικό καλντερίμι, λιθόστρωτο, ευρύ, που σύντομα οδηγεί σε μια παμπάλαια πέτρινη γέφυρα εκεί που δε θα την περίμενε κανείς. Το μυαλό μου κατασκευάζει υποθέσεις. Αυτό εδώ πρέπει να ήταν κάποτε η μοναδική οδός που συνέδεε τον κάμπο με τον Άγιο Δημήτριο, και εν τέλει με τα θεσσαλικά χωριά της Ελασσόνας. Γιατί στο υψόμετρο που βρίσκεται θα ήταν η ευκολότερη και γρηγορότερη δίοδος. Από δω πρέπει να πέρασαν στρατοί, κατακτητές, έμποροι, υποζύγια, παιδιά που πήγαιναν σχολείο στον κάμπο. Σ’ εκείνη τη σκέψη ακριβώς, συμβαίνει η πιο αναπάντεχη συνάντηση που μου έτυχε στα 25 χρόνια που περπατώ τα ελληνικά βουνά. Ένα νέο παιδί, αμούστακο, βοσκάει πρόβατα. Σε μια περιοχή της χώρας που κατά τα άλλα έχει όλα τα κομφόρ, χωρίς προβλήματα πρόσβασης, με χωριά και πόλεις πολύ κοντά της, υποδομές, τουρισμό.
— Γεια σου αδερφέ! Πόσο χρονών είσαι;
— 17.
— Α τελειώνεις το Λύκειο δηλαδή φέτος;
— Όχι, σταμάτησα μετά το Γυμνάσιο.
[εγώ: έκπληξη, παύση, ανάσα]
— Θέλω να είμαι εδώ πάνω, με τα ζώα.
Τον χαιρετώ, του εύχομαι καλή τύχη και συνεχίζω στο καλντερίμι με κατεύθυνση τον βράχο της Βασίλισσας. Τρέφω ανάμεικτα συναισθήματα, μάλλον ελπιδοφόρα. Όλα αυτά συμβαίνουν μακριά από τα φώτα του τουρισμού σε έναν κρυμμένο παράδεισο, γεμάτο μόχθο, νιάτα, μυρωδιά μεσογειακών βοτάνων, υπέροχη θέα και άφθονο χωροχρόνο για περισυλλογή και αναστοχασμό.
Στην περιοχή μεταξύ Πιερίων Ορέων και Ολύμπου υπάρχουν πολλά μονοπάτια μικρού και μεσαίου μήκους, σε χαμηλότερα και πιο προσβάσιμα υψόμετρα. Δεν βρίσκονται στην καλύτερη κατάσταση και η σήμανσή τους είναι στοιχειώδης. Με λίγη προσοχή, μπορείτε να δοκιμάσετε μικρές πορείες που θα σας αφήσουν υπέροχες μνήμες. Υπάρχουν ωστόσο και μικρά μονοπάτια που είναι σε καλή κατάσταση, όπως αυτό που οδηγεί στην εκκλησία της Παναγίας σε ένα καταπράσινο βαθύ φαράγγι στη θέση Αγιονέρι και κατόπιν στον Βράχο της Βασίλισσας, το μικρό μονοπάτι γύρω από το πέτρινο γεφύρι της Μόρνας, το μονοπάτι και η πέτρινη γέφυρα δίπλα στο χωριό Άγιος Δημήτριος και άλλα. Ένα πλήθος άλλων προορισμών μέσα και δίπλα στην αχαλίνωτη φύση προσφέρονται εξίσου για πεζοπορία και αναψυχή. Τα χωριά Πέτρα, Άγιος Δημήτριος, Φτέρη και Μόρνα (στον Άγιο Δημήτριο υπάρχει διαμονή και φαγητό όλο τον χρόνο—και τι φαγητό… ). Τα οργιαστικά δάση αναμεταξύ των ποταμών της περιοχής. Ο αρχαιολογικός χώρος στις Σπάθες, στις πλαγιές της Βουλγάρας.
Αυτή την ευρύτερη περιοχή που βρίσκεται πολύ κοντά στην πόλη της Κατερίνης περικυκλώνει η μακροχρόνια προσφορά δύο ορειβατικών συλλόγων, που με την επιμονή τους κατάφεραν να φροντίσουν και να αναδείξουν δύο δίκτυα μονοπατιών σε δύο κοντινά βουνά. Ο ΕΟΣ Κατερίνης καθάρισε και σηματοδότησε (διαδικασία που συνεχίζεται) το δίκτυο μονοπατιών των Πιερίων Ορέων, έναν δασόκοσμο πνιγμένο στην οξιά και τα έλατα, με κύριο κέντρο πρόσβασης το χωριό Άνω Μηλιά. Λίγο νοτιότερα, ο ΦΣΛ Όλυμπος και ο ΕΟΣ Βροντούς ολοκληρώνούν τον υποδειγματικό καθαρισμό και τη σηματοδότηση ενός δικτύου μονοπατιών απαράμιλλης ομορφιάς, σε απόσταση αναπνοής από τα πολύβουα μονοπάτια του Ενιπέα και του οροπεδίου των Μουσών. Συνιστώ αυτά τα δίκτυα μονοπατιών σε όλους, καθώς διαθέτουν επιλογές για απλές οικογενειακές βόλτες μέχρι σκληρές ορειβατικές διαδρομές, ενώ η βατότητα και η σήμανση είναι καλές έως πολύ καλές.